Τα λαϊκά κινήματα για τον αποκλεισμό των μεσαζόντων βρίσκονται σε άνθιση από τότε που η ελληνική οικονομική κρίση αποκάλυψε την αχίλλειο πτέρνα της χώρας, ένα γραφειοκρατικό σύστημα που πνίγει την καινοτομία και ενθαρρύνει τη διαφθορά, αναφέρει το Reuters.
Μια από τις πιο πετυχημένες προσπάθειες εδρεύει στην Λάρισα. Οι νέοι αυτόματοι πωλητές στην πόλη, έχουν, σε μικρή κλίμακα, επιλύσει ένα πρόβλημα που οι κυβερνώντες της Ελλάδας και οι διεθνείς πιστωτές τους έχουν αποτύχει να αντιμετωπίσουν.
Τα μηχανήματα αυτά δεν βγάζουν σνακς ούτε αναψυκτικά, αλλά γάλα, υποστηρίζοντας τους κτηνοτρόφους ενώ παράλληλα μειώνουν τις τιμές, οι οποίες αψηφούν την οικονομική λογική και παραμένουν σε ένα από τα υψηλότερα επίπεδα πανευρωπαϊκά.
Οι Έλληνες, το εισόδημα των οπίων έχει υποχωρήσει κατά 30% από το ξέσπασμα της κρίσης στα τέλη του 2009, κάνουν ουρές φέρνοντας τα δικά τους μπουκάλια ή αγοράζοντας πλαστικά ή γυάλινα, από τους αυτόματους πωλητές.
«Ο κόσμος περιμένει 20-30 λεπτά στην ουρά για να αγοράσει γάλα» αναφέρει στο Reuters, ο 37χρονος Κωνσταντίνος Γουγούλιας, γενικός διευθυντής στον γαλακτοκομικό συνεταιρισμό πίσω από την πρωτοβουλία.
Σήμερα το «Θες Γάλα;», ή αγγλιστί «What Milk?» διαθέτει 14 αυτόματους πωλητές στη Λάρισα και σχεδιάζει να διπλασιάσει τον αριθμό σε ένα δίκτυο γύρω από το κέντρο της πόλης το επόμενο έτος.
Οι πωλήσεις από τα μηχανήματα αναλογούν σε ένα μικρό μερίδιο της παραγωγής του συνεταιρισμού, αλλά καταδεικνύουν το πώς η κρίση έχει ενθαρρύνει την επιχειρηματικότητα με κοινωνικό χαρακτήρα, σε μια χώρα που η γραφειοκρατία πνίγει την ανάπτυξη.
Οι περισσότερες από αυτές τις προσπάθειες είναι ανεπίσημες και βασίζονται στη διάδοσή τους από στόμα σε στόμα, έχουν χαλαρή οργάνωση και εντοπίζονται στα περίχωρα των πόλεων.
Το 2012 για παράδειγμα, οι παραγωγοί πατάτας άρχισαν να πωλούν την παραγωγή τους απευθείας στους καταναλωτές σε πάρκινγκ έξω από πόλεις της Βόρειας Ελλάδας παρακάμπτοντας τα σούπερ μάρκετ που κατηγορούσαν ότι πλήττουν τόσο τους παραγωγούς όσο και τους καταναλωτές.
Εκτοτε, τα κινήματα έχουν επεκταθεί σε άλλα προϊόντα πέρα από τις πατάτες. Στην Κοζάνη και στο Βόλο για παράδειγμα, πολίτες έχουν συγκροτήσει ομάδες που πουλάνε τα πάντα, από αλεύρι μέχρι προϊόντα καθαρισμού.
«Βλέπουμε μια αύξηση στην κοινωνική αλληλεγγύη και τη συνεργασία στην Ελλάδα – δεν το είχαμε αυτό πριν» αναφέρει στο Reuters η Φιόρη Ζαφειροπούλου, λέκτορας κοινωνικής επιχειρηματικότητας στο City Unity College της Αθήνας.
«Αυτό είναι η θετική πλευρά της οικονομικής κρίσης».
Τα σούπερ μάρκετ από την πλευρά τους αρνούνται κατηγορίες ότι έχουν το ρόλο του εκμεταλλευτή μεσάζοντα, λέγοντας ότι η κρίση τους έχει πλήξει επίσης. Η εταιρεία γαλακτοκομικών Όλυμπος, λέει ότι δεν απειλείται από κινήματα όπως το Θες Γάλα; και χαιρετίζει πρωτοβουλίες όπως οι αυτόματοι πωλητές γάλακτος. Επίσης απορρίπτει την κριτική ότι εταιρείες όπως αυτή, ευθύνονται για τις υψηλές τιμές στο γάλα, λέγοντας ότι τα υψηλά μεταφορικά κόστη της Ελλάδας και το ρυθμιστικό πλαίσιο το κάνει αδύνατο να συγκριθούν με άλλα ευρωπαϊκά κράτη.
Το Reuters, κάνει επίσης εκτενή αναφορά στις έως τώρα όχι και τόσο αποτελεσματικές προσπάθειες κυβέρνησης και τρόικας να απελευθερώσουν την αγορά γάλακτος στην Ελλάδα και να μειώσουν τις τιμές αλλά και στοιχεία από τη μελέτη του ΟΑΣΑ που αποτυπώνουν το άνοιγμα της «ψαλίδας» μεταξύ τιμών παραγωγού και λιανικής.
Από την άλλη το «Θες γάλα;», αναφέρει το ειδησεογραφικό πρακτορείο, μετρά τις επιτυχίες του. Οι 130 τόνοι γάλακτος που παράγει ο συνεταιρισμός αναλογεί μόλις στο 10% της συνολικής παραγωγής στην Ελλάδα και εξ αυτής, μόνο το 7% πωλείται μέσω των αυτόματων πωλητών, αλλά τα μέλη του συνεταιρισμού αναμένουν το μερίδιο αυτό να αυξηθεί γρήγορα.
Παρότι ο αρχικός στόχος του εγχειρήματος ήταν να διασφαλίσει σταθερές τιμές για τους παραγωγούς, «υπήρχε επίσης η επιθυμία να αποδείξει ότι ποιοτικό γάλα μπορεί να πουληθεί φθηνά στην Ελλάδα» αναφέρει ο πρόεδρος του συνεταιρισμού Θανάσης Βακάλης, υποστηρίζοντας ότι έχουν ξεπεράσει σε αποτέλεσμα τους εκπροσώπους των δανειστών.
«Όπως φαίνεται επιτύχαμε εκεί που η τρόικα και η κυβέρνηση απέτυχαν ακόμη κι αν είμαστε λίγοι άνθρωποι» λέει.
Η επιτυχία του «Θες Γάλα;» ενισχύει παραγωγούς όπως ο Ανδρέας Καραφίλης, πρώην software developer που γύρισε το 2006 από τη Γερμανία να ξεκινήσει μια φάρμα. «Το φταίξιμο δεν είναι των παραγωγών, είναι όλων όσων βρίσκονται από πάνω του» υποστηρίζει.
To «Θες Γάλα;» πληρώνει τους κτηνοτρόφους 45 σεντς το λίτρο προσφέροντας τους ένα πιο σταθερό και υψηλό εισόδημα. Μάλιστα, όπως σημειώνει το Reuters, ο συνεταιρισμός εξέδωσε ετήσιες οικονομικές καταστάσεις και φορολογείται εκ των προτέρων για το γάλα που παραδίδει, «κάτι το οποίο σημαίνει ότι δεν συμβάλει στην ελληνική μαύρη οικονομία» καταλήγει.
