Η Ελλάδα πάσχει από την "ασθένεια" της Αργεντινής

Του Michael Casey

ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ (Dow Jones)—Η Ελλάδα του 2010 μοιάζει με την Αργεντινή του 2001.

Όποιος γνωρίζει τι συνέβη κατά τη χρηματοοικονομική κρίση της χώρας της Νοτίου Αμερικής πριν εννέα χρόνια, μπορεί να δει τις ανατριχιαστικές ομοιότητες με την «κατάρρευση» των ελληνικών κρατικών ομολόγων αυτή την εβδομάδα, μετά την εμφάνιση δημοσιευμάτων που ανέφεραν ότι ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου θέλει να αποφύγει τις δύσκολες προϋποθέσεις που αναμένεται να θέσει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Η Ελλάδα έχει πιαστεί σε παρόμοια οικονομική και πολιτική παγίδα με αυτήν που οδήγησε την Αργεντινή στο δρόμο για τη μεγαλύτερη κρατική χρεοκοπία στην ιστορία, το Δεκέμβριο του 2001.

Αυτή τη στιγμή εξελίσσεται ένας φαύλος κύκλος στον οποίο η ολοένα λιγότερη εμπιστοσύνη των επενδυτών τροφοδοτεί την πτώση των τιμών των ομολόγων και τη ραγδαία εκροή καταθέσεων από τις ελληνικές τράπεζες.

Το γεγονός αυτό καθιστά πιο δύσκολη τη χρηματοδότηση της κυβέρνησης, που με τη σειρά της ζητάει προσήλωση στο πρόγραμμα δημοσιονομικής λιτότητας, στο οποίο ο πληθυσμός επιδεικνύει σθεναρή αντίδραση, αναγκάζοντας την κυβέρνηση να προβαίνει σε δηλώσεις υπέρ του κόσμου – και ενάντια στο συμφέρον των πιστωτών, του ΔΝΤ και της υπόλοιπης Ευρωζώνης.

Και όπως συνέβη με την Αργεντινή και το καθεστώς «μετατρεψιμότητας» που ίσχυε πριν το 2002, σύμφωνα με το οποίο το πέσο παρέμενε αμετάβλητο έναντι του δολαρίου, η Ελλάδα στερείται της μίας και μοναδικής πολιτικής επιλογής που θα μπορούσε να μετριάσει τον οικονομικό πόνο: της υποτίμησης του νομίσματος.

Όπως με την Αργεντινή το 2000 και το 2001, είναι πιθανό – με ένα μαθηματικό τρόπο που όλα παραμένουν σταθερά – να αντιληφθούμε το πώς η Ελλάδα μπορεί να εκπληρώσει τις υποσχέσεις της για τη μείωση των δαπανών και την αύξηση των φόρων σε τέτοιο βαθμό ώστε να περιορίσει το έλλειμμα σε πιο αξιόλογα επίπεδα από το σχεδόν 13% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος. Ωστόσο τόσο δραστικές κινήσεις θα επηρεάσουν αρνητικά τους Έλληνες, που είναι συνηθισμένοι σε κρατικά δώρα, καθώς οι επιπτώσεις στις θέσεις εργασίας και στα εισοδήματα θα είναι τόσο οδυνηρές που είναι ίσως αδύνατο να αντισταθμιστούν πολιτικά.

Κανείς εντός ή εκτός της Ελλάδας δεν μπορεί να παραδεχτεί αυτές τις δυσκολίες. Θα ήταν σαν να παραδέχονται τη χρεοκοπία. Αντιθέτως, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Jean-Claude Trichet επέπληξε τους επενδυτές που δεν δίνουν ιδιαίτερη σημασία στο «εφικτό» σχέδιο λιτότητας της Ελλάδας. (Είναι αξιοσημείωτο ότι υποσχέθηκε να συνεχίσει να δέχεται τα κρατικά ομόλογα των ελληνικών τραπεζών ως εγγύηση για τις χρηματοδοτήσεις της ΕΚΤ).

Το ίδιο συνέβη και στην Αργεντινή, καθώς «δεν έβλεπαν τον γορίλα στο δωμάτιο» το 2001.Ακόμη και όταν οι αποδόσεις των ομολόγων της Αργεντινής διογκώθηκαν σε παράλογα επίπεδα πάνω από τα αμερικανικά, τόσο το ΔΝΤ όσο και η κυβέρνηση της Αργεντινής συνεχώς τόνιζαν ότι όλα ήταν υπό έλεγχο.

Ωστόσο σε αντιδιαστολή, η πολιτική ηγεσία της Αργεντινής ακολουθούσε διαφορετική και τελικά καταστροφική τακτική, όπως φάνηκε από τον πρώην υπουργό Οικονομικών Ricardo Lopez Murphy.

Αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του στο υπουργείο Οικονομικών στις αρχές του 2001, ο Lopez Murphy ανακοίνωσε ένα σχέδιο λιτότητας με 13% μείωση των δημόσιων συντάξεων. Οκτώ ημέρες μετά υποχρεώθηκε σε παραίτηση μετά από κύμα διαμαρτυριών και την έντονη αντίδραση του Κονγκρέσου της Αργεντινής. Αναπόφευκτα, τα ομόλογα της Αργεντινής μειώθηκαν περαιτέρω και η εξίσωση του χρέους έγινε ακόμη πιο τοξική.

Κατά την αντιπαράθεσή τους με το ΔΝΤ πριν και μετά την κρίση, οι κυβερνήσεις της Αργεντινής έδωσαν υποσχέσεις στον οργανισμό, ωστόσο αργότερα, υπολογίζοντας το πολιτικό κόστος πειθάρχησης με τις αυστηρές προϋποθέσεις που θέτει, δεν τις εκπλήρωσαν.

Το τελικό κόστος που πλήρωσε η Αργεντινή για την περιφρόνηση που έδειξε απέναντι στη διεθνή κοινότητα ήταν υψηλό – η χώρα είναι ακόμη απομονωμένη από τις διεθνείς αγορές. Ωστόσο εκείνη τη χρονική περίοδο, όταν τα ποσοστά φτώχιας αυξάνονταν και ο αποπληθωρισμός διέλυε την κοινωνία, υπήρχε κάτι ψυχρά λογικό ως προς τη συγκεκριμένη στάση της κυβέρνησης.

Έχοντας ζήσει την υπόθεση της Αργεντινής, δεν μπορώ παρά να δω ομοιότητες στη συμφωνία του Παπανδρέου με το ΔΝΤ και την Ε.Ε. Ωστόσο, ένα πράγμα που έχει η Ελλάδα και δεν διέθετε η Αργεντινή, είναι ο προστάτης που την θέλει ζωντανή. Οι ΗΠΑ δεν νοιάζονταν για το αν η Αργεντινή διατηρούσε αμετάβλητη την ισοτιμία με το δολάριο, ωστόσο η Γερμανία μπορεί να χάσει τα πάντα στην περίπτωση που η Ελλάδα εγκαταλείψει το ευρώ.

Στο τέλος της ημέρας, όλα είναι θέμα πολιτικής. Στην περίπτωση της Ελλάδας οι πολιτικοί υπολογισμοί καταλήγουν στο ότι αξίζει να στηριχθούν τα μέλη της ζώνης του κοινού νομίσματος με σκοπό να σωθεί το ευρώ, το οποίο αποτελεί το βασικό σύμβολο της ευρωπαϊκής ενοποίησης μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.

©Dow Jones Newswires

*ΣΗΜ.: Το άρθρο συντάχθηκε πριν την απόφαση του Eurogroup